Verko: Estro de Damoxenos

Description

La verko nuntempe estas pruntita al la Gorica Muzeo. Ĝi estos parto de la palpebla galerio “Arto Trans la Videblon” de marto ĝis decembro 2025, la jaro kiam Nova Gorica – Gorico estos la Eŭropa Kulturĉefurbo.

“Du aferojn do alternigu la junulo: krajonon kaj ĉizilon. Tiuj estas la iloj, kiuj gvidas lin al senmorteco”, Antonio Canova.

En 1794 Antonio Canova konceptas la grupon I Pugilatori (La boksistoj), du skulptaĵoj apartenantaj al la fazo de maksimuma esprimintenso de lia produktado. La boksistoj figuras Kreŭganton kaj Damoksenon, du helenajn atletojn rolintajn en sanga historio. Oni povas, ĉe Vatikanaj Muzeoj, admiri la originalaj statuoj, en marmoro, unu fronte al la alia, imponaj en iliaj 225 kaj 215 centimetroj.

Ĉe Muzeo Homero troviĝas realdimensia gipsa detalmuldaĵo de la kapo de Damokseno alta ĉ. 47 cm. La muldaĵo apartenas al la sekcio “Bela kaj Alirebla”.

Ĝia aspekto estas aparte brutala kaj agresa. Senordaj hartufoj limas la frunton. La ostaro de la kapo elstaras, la kontrahiĝo de la muskoloj meze de la frunto signas koleron. La brovoj estas mallevitaj kaj proksimigitaj, la orbitprofundo estas emfazita, la malfermegitaj okuloj malamike fiksas la kontraŭulon. La rigardo transsendas malhumanecon kaj kruelon. La nazo estas rekta kaj ĉefrolas en la vizaĝo, la naztruoj estas dilatitaj. La buŝo estas strikte fermita, kun anguloj malsupren; en lia vizaĝo desegniĝas esprimo perforta kaj senindulga; ĝi estas efektiva manifesto de malamo.

Ĉiun duan jaron en la urbo Nemeo konkuris atletoj el ĉiuj helenaj urboj. Damokseno el Sirakuzo kaj Kreŭganto el Duraso konfrontiĝis, kaj, ne rezultinte inter ili venkinto, oni decidis, ke ambaŭ rajtos frapi per ununura bato la kontraŭulon kaj tiel fini la duelon. Kreŭganto pugnobatis, Damokseno forte frapis lin ĉe flanko, eltirante liajn viscerojn kaj tiel kaŭzante lian morton. La bato estis nelojala. La hororantaj juĝistoj punis Damoksenon per kondamno al ekzilo, dum al Kreŭganto estis dediĉita memorstatuo.

Antonio Canova realigas la du korpojn kun muskolstreĉoj de rimarkinda plastika sugestio, donante al la sintenoj grandan fizikan energion tipan de atletoj. La statuo de Damokseno estis komisiita en 1806 de Vatikano post la aĉeto de la statuo de Kreŭganto, por starigi ĝin je ĝia flanko.